Trong cơ thể con người, vai trò của vitamin như một chất xúc tác hỗ trợ quá trình trao đổi chất, hình thành cấu trúc cơ thể, xây dựng hệ thống miễn dịch và duy trì sự sống. Mỗi loại vitamin mang lại những lợi ích khác nhau, bổ trợ lẫn nhau. Vitamin là một nhóm chất hữu cơ mà cơ thể không thể tự tổng hợp được, con người phải lấy từ bên ngoài vào thông qua chế độ ăn uống hằng ngày.
(ST)
Vitamin tan trong chất béo bao gồm 4 loại vitamin A, D, E và K có trong thực phẩm chứa chất béo và không hòa tan trong nước. Cơ thể hấp thụ chúng giống như chất béo trong chế độ ăn. Chất béo cần cho quá trình tiêu hóa và hấp thụ các vitamin này. Sau khi được hấp thụ, vitamin tan trong chất béo sẽ được vận chuyển trong máu nhờ Lipoprotein, lượng thừa sẽ tích trữ ở gan. Nếu dùng những vitamin này liều cao có thể gây ngộ độc.
Vitamin A: Tham gia chức năng thị giác, duy trì cấu trúc bình thường của da và niêm mạc, biệt hóa tế bào, đáp ứng miễn dịch, tạo máu, tăng trưởng, chống lão hóa, chống ung thư,…
Nguồn vitamin A: Trong thực phẩm có nguồn gốc động vật dưới dạng retinol, còn thức ăn có nguồn gốc thực vật ở dưới dạng Caroten tiền vitamin A). Retinol có nhiều trong gan, lòng đỏ trứng, bơ, sữa, pho mát,… Caroten có nhiều trong rau có màu xanh đậm, hoặc màu vàng: rau muống, rau ngót, rau cải xanh, rau dền, bí đỏ cà rốt, xoài, gấc,…
(ST)
Vitamin D: Có 2 dạng chính (vitamin D2 và vitamin D3) giúp tăng cường quá trình cốt hóa xương, cân bằng calci nội môi, điều hòa chức năng một số gen,…. Vitamin D2 có nguồn gốc tổng hợp, thường có nhiều trong sữa và các thực phẩm khác. Vitamin D3 được tổng hợp dưới da nhờ tia cực tím, ánh sáng mặt trời chuyển tiền Vitamin D (7- dehydrocholesterol) thành vitamin D3 (cholecalciferol).
Nguồn vitamin D: Nguồn cung cấp vitamin D tốt nhất là từ ánh sáng mặt trời vì ánh sáng mặt trời giúp chuyển tiền viatmin D thành vitamin D3. Trong thực phẩm vitamin D có trong sữa, dầu gan cá, lòng đỏ trứng, bơ,.…
(ST)
Vitamin E: có chức năng chống oxy hóa, ngăn ngừa ung thư, ngăn ngừa bệnh tim mạch, chức năng miễn dịch, bảo quản thực phẩm.
Nguồn vitamin E: có nhiều trong dầu thực vật như dầu đậu tương, ngô, hướng dương, oliu và bơ thực vật. Hạt ngũ cốc và đậu đỗ nảy mầm. Rau có màu xanh đậm (rau chân vịt, bông cải xanh, măng tây, củ cải) cũng là nguồn cung cấp vitamin E tốt. Ở động vật, vitamin E có trong gan, mỡ, lòng đỏ trứng.
(ST)
Vitamin K: Có 3 dạng gồm vitamin K1 có trong thực phẩm; vitamin K2 được sản xuất bởi các vi khuẩn ở ruột già và vitamin K3 là một loại thuốc tổng hợp. Chúng có vai trò trong quá trình đông máu, chuyển hóa xương và điều chỉnh nồng độ canxi trong máu. Nếu cơ thể thiếu hụt viatmin này thì thời gian đông máu có thể tăng lên dẫn đến tình trạng xuất huyết hay chảy máu.
Nguồn vitamin K: Lượng vitamin K cao nhất có ở các lá xanh. Với đa số người, lượng vitamin K thỏa mãn nhu cầu khi chế độ ăn có nhiều rau xanh và hệ tiêu hóa bình thường, không cần thiết phải bổ sung vitamin K.
(ST)
BSCKI. Trần Thị Bích Thùy, Trưởng Khoa Dinh dưỡng
Đỗ Thành