Anh N.V.H (33 tuổi, Hải Phòng) thường xuyên bị khó chịu do có cảm giác trào ngược dịch tiêu hóa lên vùng cổ về đêm, nuốt nghẹn tăng dần, nôn sau ăn, gầy sút cân. Một năm nay, người bệnh đã đi khám điều trị nhiều nơi được chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản nhưng dùng thuốc không đỡ. Biểu hiện bệnh tăng dần, hai ngày trước khi vào viện, người bệnh đau tức thượng vị, ợ dịch lên vùng miệng họng, nuốt nghẹn cả thức ăn đặc và lỏng.
(Hình ảnh: Trước khi can thiệp dịch ứ đọng ở thực quản; Tâm vị co thắt)
Người bệnh đến khám tại phòng khám chuyên khoa Nội tiêu hóa gan mật, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, được TS. BS. Đặng Chiều Dương – Trưởng khoa Nội tiêu hóa chẩn đoán co thắt tâm vị, anh H. đã được nhập viện điều trị. Người bệnh được chỉ định nội soi can thiệp nong thực quản – tâm vị bằng bóng hơi. Đây là phương pháp dùng một bóng hơi chuyên dụng có đồng hồ đo áp lực, bóng được đưa vào lòng thực quản theo dây dẫn qua máy nội soi rồi tiến hành bơm căng bóng hơi (áp lực nong trong khoảng 5 PSI) để làm giãn tối đa cơ thắt thực quản dưới, xé rách cơ thắt gây mất tác dụng co thắt nhưng vẫn giữ nguyên lớp niêm mạc.
(Kíp nội soi can thiệp thực hiện phương pháp nội soi can thiệp nong thực quản – tâm vị bằng bóng hơi trên người bệnh N.V.H)
Cách thức can thiệp nong thực quản – tâm vị
(Hình ảnh: Nội soi nong thực quản-tâm vị bằng bóng hơi áp lực)
(Hình ảnh: Sau can thiệp tâm vị đã được mở sau nong, dịch thoát lưu bình thường)
(Người bệnh đã ổn định sau can thiệp 12h, có thể ăn được thức ăn lỏng và đặc, không còn cảm giác nuốt nghẹn)
Theo TS.BS. Đặng Chiều Dương, đây là tình trạng cơ thắt dưới của thực quản không còn khả năng tự mở tốt khi có phản xạ nuốt, khiến thức ăn từ thực quản khó hoặc không xuống được dạ dày. Bệnh co thắt tâm vị thường tiến triển trong thời gian dài với triệu chứng thường gặp là nuốt nghẹn (cả thức ăn lỏng và thức ăn đặc). Các triệu chứng khác của bệnh gồm, đau ngực, trào ngược, sụt cân, nôn ọe thức ăn chưa tiêu hóa, sặc thức ăn, viêm phổi hít,… Bệnh dễ bị nhầm lẫn với bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng có thể gây suy kiệt cơ thể, viêm loét, chảy máu thực quản và có khả năng tiến triển thành ung thư thực quản.
Các phương pháp điều trị thường được áp dụng:
– Nong thực quản bằng bóng hơi: Hiệu quả cao, ít tốn kém, người bệnh có thể ăn trở lại sau 12-24h, thời gian nằm viện ngắn.
– Phẫu thuật cắt cơ Heller: Triệu chứng lâm sàng được cải thiện sau phẫu thuật đạt 80-90% các người bệnh, tuy nhiên là can thiệp xâm lấn, thời gian nằm viện dài hơn.
– Nội soi cắt cơ thắt thực quản: P.O.E.M (Per-Oral Endoscopic Myotomy). Chi phí cho P.O.E.M cao, tỷ lệ bệnh trào ngược dạ dày thực quản sau thủ thuật lớn hơn so với phương pháp phẫu thuật cắt cơ Heller.
– Tiêm Botulinum: Thời gian đáp ứng điều trị ngắn, tỷ lệ tái phát sau 6 tháng trên 50%).
– Điều trị thuốc uống: Nhóm ức chế kênh canxi, nhóm nitrate (hiệu quả lâm sàng kém, không cải thiện triệu chứng một cách đáng kể).
Co thắt tâm vị là tình trạng rối loạn vận động nguyên phát của thực quản, đặc trưng bởi tình trạng cơ thắt dưới thực quản không giãn, giãn cơ không đầy đủ và không có nhu động thực quản. Tần suất mắc bệnh 1-2/200.000, tỷ lệ mắc bệnh đều cả hai giới. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng lứa tuổi từ 30-50 có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn.
Đến nay, nguyên nhân của bệnh vẫn chưa được xác định rõ, không rõ yếu tố nguy cơ để phòng tránh. Khi có các triệu chứng nghi ngờ như nuốt khó, nuốt nghẹn, nôn sau khi ăn, trào ngược, đau tức ngực, gầy sút…, người bệnh cần đến bệnh viện để được thăm khám kỹ lưỡng, phát hiện kịp thời và điều trị hiệu quả.
TS. BS. Đặng Chiều Dương – Trưởng khoa Nội tiêu hóa
Bùi Thảo